De TU Eindhoven is sinds 1964 in het trotse bezit van een van de (naar verluidt vele) nazaten van de appelboom waaronder Sir Isaac Newton het inzicht zou hebben gekregen dat hem bracht tot zijn baanbrekende publicatie over de principes van de mechanica en van de zwaartekracht: ‘Philosophiae naturalis principia mathematica’ uit 1687.

De ‘Newton-boom’ op de TU/e-campus is een geschenk aan de universiteit van de N.V. Philips uit 1964. Aanleiding voor de gift was de inschrijving aan de universiteit van Ad Heersche als 2000^ste student aan de toen nog zeer jonge instelling. De boom heeft in de loop van de tijd verschillende locaties gekend. Bij de schenking in 1964 viel aan nieuwkomer Heersche de eer te beurt de boom te mogen planten naast het toen in aanbouw zijnde Auditorium, een nieuw collegezalengebouw dat een jaar later werd opgeleverd. Later verhuisde de boom naar een plek vlak naast het Paviljoen, het aanvankelijk als slechts voorlopige huisvesting bedoelde laagbouwcomplex aan de oostzijde van de campus.

Omdat het met dat ‘voorlopige’ van dat Paviljoen nogal bleek mee te vallen (het aanvankelijk als ‘Provisorium’ aangeduide gebouw doorstond uiteindelijk zes decennia) kon de Eindhovense Newtonboom vele jaren een ongestoord leventje leiden op een uiteindelijk nogal rustige en wat afgelegen plek achteraf op de campus. Volgens tijdgenoten wandelde de tweede rector van de TU/e, prof. Kees Posthumus, nogal eens naar de boom om daar tot een beetje ontspanning en wellicht ook verhelderende inzichten te komen.

De locatie van de Newtonboom is vooralsnog ongewijzigd, maar aan dat ongestoorde is wel een einde gekomen. Het Paviljoen is na zestig jaar dan uiteindelijk toch nog gesloopt (of beter gezegd ‘gedemonteerd’, waardoor een groot aantal bouwelementen beschikbaar is gekomen voor hergebruik in nieuwe projecten), en op de locatie van het vroegere Paviljoen verrijst momenteel een nieuw complex voor huisvesting van studenten en medewerkers. Wel blijven er elementen van het oude Paviljoen, bakermat van de TU/e-campus als het was, bewaard. Zoals de zeshoekige bijgebouwtjes (zie foto) waarin jarenlang onder andere de sociëteit van de TU/e-personeelsvereniging gehuisvest was. Een van die gebouwtjes is nu geoormerkt als toekomstig ‘Lieu de Mémoire’, dat de geschiedenis van de universiteit zal gaan belichten en waarbij ook het TU/e-erfgoed een rol moet gaan spelen.

Overigens is de Newton-boom niet de enige bijzondere boom op de met groen goed voorziene TU/e-campus. Vlakbij het zogeheten Limbopad, als het ware de ‘oprijlaan’ van de universiteit, staat een Sequoia die in 2005 geplant is ter gelegenheid van de 100^ste verjaardag van Frits Philips, naast topman van het door zijn vader en oom gestichte elektronicaconcern ook jarenlang voorzitter van het Eindhovens Hogeschoolfonds en sterk betrokken bij het wel en wee van de universiteit. Of de boom ooit de afmetingen zal krijgen van zijn eerbiedwaardige soortgenoten in Noord-Amerika zal de (verre) toekomst leren. Het behoud van bijzondere bomen op onze academische campussen is wellicht een nog nader te verkennen aspect van erfgoedbehoud.

Maar om terug te keren naar Sir Isaac, ook in de meer recente geschiedenis heeft de TU/e de grote geleerde aan de universiteitsgemeenschap ten voorbeeld gesteld om de belangstelling voor de wetenschap te bevorderen. Bij de lustrumviering in 2022 (wegens Corona verlaat gevierd, het eigenlijke lustrum was een jaar eerder) werd bij de entree van de campus op het al genoemde Limbopad – vernoemd naar Limburgse studenten die de reputatie hadden opgebouwd erg snel de trein terug naar het Bronsgroen Eikenhout te nemen – een tijdelijk portaal geplaatst dat deels bestond uit onderdelen van het gesloopte onderwijsgebouw ‘het Paviljoen’. Het kreeg de fraaie naam ‘Arc de Triomphe’, en er was een parafrase op aangebracht van de beroemde quote van Newton: “If I have seen further, it was because I stood on the shoulders of giants”. Het werd: ‘If you want to stand on the shoulders of giants, you must first follow in their footsteps”. Een oproep aan jongeren om de uitdaging van een studie aan de TU/e aan te gaan.

Of de universiteit ook in de toekomst op een vergelijkbare manier grote figuren uit de geschiedenis ten voorbeeld zal stellen aan wetenschappers in de dop is afwachten. Maar in ieder geval hebben we hier een voorbeeld van hoe een universiteit aan de geschiedenis en aan een klein stukje academisch erfgoed een mooi motto voor een historische mijlpaal kan ontlenen.

Bron: de online TU/encyclopedie