Lantaarnplaatjes en glasdia’s werden tussen ca 1870 en 1950 veelvuldig gebruikt op universiteiten, als een voorloper van Powerpoint voor de overdracht van kennis.
Docenten vervaardigden soms unieke sets van deze beelddragers, zoals van botanische expedities of archeologische opgravingen. Maar in meerderheid betrof het reproducties van illustratiemateriaal uit boeken, foto’s of prenten of series die op de internationale markt vervaardigd en verkocht werden door fotografen, foto-ateliers en uitgeverijen.

Door de aard van de collecties werd dit soort gebruiksfotografie lange tijd gezien als minder belangrijk dan bijvoorbeeld originele fotocollecties. De laatste jaren kunnen lantaarnplaatjes en glasdia’s zich echter in een toenemende belangstelling verheugen. Onderzoek naar deze beelddragers kan inzicht geven in de manier van lesgeven en geeft een beeld van de stand van de wetenschap. Maar ook als fotografisch object zelf zijn ze in toenemende mate onderwerp van onderzoek.

De bij de SAE aangesloten universiteiten herbergen veel verzamelingen van lantaarnplaatjes en glasdia’s. Het Lichtbeelden project wil deze collecties ontsluiten onder de aandacht brengen van onderzoekers en het publiek. Daarvoor is in 2016 een eerste inventarisatie gedaan, en zal in 2017 worden gewerkt aan een publicatie waarmee een begin wordt gemaakt met de ontsluiting van de collecties.

Het eerste onderzoeksverslag en een overzicht van de aanwezige collecties zal binnenkort op deze website verschijnen.

Meer informatie:
Frank Meijer, coordinator SAE, f.t.meijer@academischerfgoed.nl