In 2027 bestaat Tilburg University honderd jaar. Het is waarschijnlijk de enige hogeronderwijsinstelling in Nederland die het vaakst van naam is veranderd.

Zelf huldig ik de opvatting dat je in principe instellingsnamen nooit moet veranderen om niet mee te gaan op de grillen van de tijd. Maar als de instelling inhoudelijk verbreedt of een ander, meer wetenschappelijk, karakter krijgt, is dat natuurlijk een ander verhaal.

‘What’s in a name?’

Zo startte de Tilburgse instelling, nadat zij in 1927 was voortgekomen uit de Katholieke Leergangen, als Roomsch Katholieke Handelshoogeschool. Zij was toen nog niet gevestigd op de huidige campus, maar in de binnenstad van Tilburg. In 1932 werd daar de ondertitel ‘Hoogeschool voor economische en sociale wetenschappen’ aan toegevoegd, omdat de benaming ‘handelshoogeschool’ tot veel misverstanden leidde bij potentiële studenten (te weinig wetenschappelijk) of juist bij jongeren die een vakopleiding wensten te volgen (té wetenschappelijk).

Tilburgs stadswapen

Enkele jaren later, in 1938, veranderde de naam statutair opnieuw. De Tilburgse instelling werd nu officieel aangeduid als Katholieke Economische Hoogeschool (KEH). Het logo veranderde toen in stilistisch opzicht ook. Het handelsschip, het Tilburgse stadswapen (met de drie torens) en het kruis bleven prominent zichtbaar, terwijl de caduceus (symbool van de handelsgod Hermes) naar de banderol werd verwezen. Daaraan werden de hoorn des overvloeds en een weegschaal, eveneens tekenen van handel, toegevoegd.

“K” van Katholiek

Met de uitbreiding van de hogeschool met de faculteiten van rechtswetenschappen en sociale wetenschappen in 1963 diende zich alweer een nieuwe naamswijziging aan. Inmiddels verhuisd naar de nieuwe campus ging de instelling voortaan door het leven als Katholieke Hogeschool Tilburg, ook al waren er ook voorstellen om de naam te veranderen in Katholieke Hogeschool voor economische, sociologische en rechtswetenschappen. De “K” van Katholiek bleef coûte que coûte nog in de naam staan en kon, tot dan toe, nog rekenen op bijval van het curatorium van de hogeschool.

Karl Marx

Nadat de naam van de hogeschool in 1969 door protesterende linkse studenten voor enkele dagen was omgedoopt in Karl Marx Universiteit, treedt er enige rust in. Als in 1986 een wetswijziging bepaalt dat economische en technische hogescholen voortaan ook het predicaat ‘universiteit’ mogen dragen, treedt er opnieuw een verandering op.

K*T

Omdat Katholieke Universiteit Tilburg een nogal discutabele afkorting krijgt, wordt besloten om het briefpapier voortaan te voorzien van de naam Katholieke Universiteit Brabant (KUB). Ook het logo van de Tilburgse instelling past men aan; in een weinig nietszeggend en abstract streepjespatroon. Maar… de confessionele aanduiding blijft nog steeds overeind.

Niet katholiek meer?

In 2001 sneuvelt dan tenslotte het predicaat ‘katholiek’ en heet de Brabantse universiteit voortaan Universiteit van Tilburg’ (UvT). De universiteit laat haar katholieke wortels echter niet los, zo worden er talloze levensbeschouwelijke activiteiten op de campus ontwikkeld onder het motto ‘open katholiek’. Ook blijft het stichtingsbestuur bestaan onder de naam Katholieke Universiteit Brabant. Het logo wordt radicaal aangepast. Er verschijnt nu een levensboom, als teken van wijsheid, geflankeerd door twee personen. Eentje houdt een sleutel vast (waarmee de kennis ontsloten kan worden), de andere een boek. Of is het de apostel Petrus, die traditioneel met een sleutel wordt afgebeeld?

In English please

Nog één keer, tenminste voorlopig, worden de piketpaaltjes van de naam verzet en dat is in 2010 als de universiteit haar internationale karakter meer wil gaan benadrukken. Vanaf dat moment heet de instelling kortweg ‘Tilburg University’. Om naamsverwarring in de afkorting met de Technische Universiteit (TU) Delft te voorkomen wordt gekozen voor TiU. Het universiteitswapen blijft ongewijzigd.

Op naar de zevende naamswijziging?

Zes officiële naamsveranderingen in nog geen honderd jaar. Dat zullen niet veel hogere onderwijsinstellingen in het land ons nazeggen. En nu maar hopen dat het eeuwfeest straks in 2027 geen verrassingen op dit gebied in petto heeft.