Dit jaar organiseert de SAE haar symposium en Dijksterhuislezing in samenwerking met het Universiteitsmuseum Groningen. Niet toevallig in het jaar dat de RUG het 400-jarig lustrum viert. Het symposium zal zich richten op de soms lastige herkomst van de academische collecties. Immers, elke universiteit beheert objecten waarvan de herkomst vraagtekens oproept. Dat levert voor de huidige generatie beheerders van academisch erfgoed interessante en soms ingewikkelde vragen en uitdagingen op. 

De Dijksterhuislezing zal dit jaar uitgesproken worden door prof. dr. D.F.J. (Doeko) Bosscher , van 1998 tot 2002 rector magnificus van de RUG en nu hoogleraar Eigentijdse Geschiedenis aan dezelfde universiteit.

Programma:

14:00 uur: Steph Scholten, directeur Erfgoed (UvA):

A fine line between pain and pleasure: gevoelige universitaire verzamelingen

Menselijke resten, oorlogskunst, illegaal opgegraven objecten, racistische wetenschapsdocumentatie; allemaal voorbeelden uit universitaire verzamelingen die bijzondere aandacht van de beheerders vragen. Bij de UvA en in vorige werkkringen heeft Steph Scholten ruime ervaring opgedaan met gevoelige erfgoedkwesties. In zijn bijdrage zal hij proberen om aan de hand van een aantal concrete casussen het onderwerp te verkennen en te contextualiseren.

14:30 uur: Frank Westerman, schrijver & journalist:

“Dead man walking” – wat de terugkeer van ‘El Negro’ overhoop haalde

In 2002 werd de opgezette Afrikaan ‘El Negro’ uit Spanje in ontmantelde staat (zijn huid is in Madrid achtergebleven) gerepatrieerd naar Botswana, waar hij anoniem in een stadspark ligt begraven. Alles wat bij El Negro’s thuisreis mis kon gaan, ging mis. In museaal, ethisch en politiek opzicht. In een schril en positief contrast hiermee staat de overdracht in 2001 door Frankrijk aan Zuid-Afrika van de stoffelijke overblijfselen van Saartjie Baartman, bekender als de Hottentot Venus. Wat is de les die de affaire-El Negro ons leert?

Frank Westerman schreef in 2005 hierover het veelbekroonde “El Negro en ik” – dat onlangs in de 13de druk opnieuw is uitgebracht. Daarna schreef Westerman nog verschillende goedgelezen werken, waaronder “Ararat”, “De Graanrepubliek” en “Stikvallei”.

15:15 uur: Rolf ter Sluis, directeur/ hoofdconservator Universiteitsmuseum Groningen

Veranderend beeld. Over de verschuiving van de betekenis van oude informatiedragers

De discussie over filmen op een patiëntenafdeling enige tijd geleden in het VUmc toont aan dat voor veel mensen privacy een belangrijkpunt is, ook al heeft menigeen tegenwoordig het gevoel dat zijn gegevens al op straat liggen. Zo beheren universiteitsmusea en andere academische erfgoedinstellingen ongetwijfeld collecties die hun in de maag zijn gesplitst omdat andere afdelingen er geen raad mee wisten. Dat gaat onder andere om oude fotocollecties en dossiers, vaak medisch. Vernietigen dan maar? Onderwerpen die gevoelig liggen, kunnen, zullen en moeten weliswaar onder de noemer archiefwet en andere wetsbepalingen bewaard of vernietigd worden, maar vaak krijgen deze oorspronkelijk medische collecties tegenwoordig ook een ander doel: onderwijs, tentoonstelling en vastlegging van fenomenen die niet meer voorkomen in het huidige medische en maatschappelijke klimaat. Betekent dat met de verandering van hun huidige waarde en functie daarmee ook de criteria veranderd zijn? Of moeten de huidige wetgeving en procedures gehandhaafd? Bij de presentatie wordt voor het eerst een medisch item gepresenteerd met een bijzondere historische lading. Verandert een historische gebeurtenis of persoon de waarde, de status en dus de behandeling van dat object?

16:00 uur: Koffie- en theepauze in de Der Aa-kerk, waar aansluitend de Dijksterhuislezing zal plaatsvinden. Tijdens deze pauze is er de gelegenheid om de lustrum-tentoonstelling “400 jaar wetenschap” te bezoeken. De tentoonstelling in de Der Aa-kerk geeft kijk op de rijke geschiedenis van de Rijksuniversiteit Groningen, aan de hand van bijvoorbeeld instrumenten en preparaten. Tegelijkertijd biedt ze een blik op de verre toekomst, met interactieve opstellingen, games, discussies en spektakel. Van 1614 tot in de eeuwigheid.

17:15 uur: Dijksterhuislezing 2014 door prof. dr. D.F.J. (Doeko) Bosscher

Van visioen tot desillusie en terug. De kern van het hedendaagse academische milieu

Er bestaan duizenden universiteiten, maar wat ‘de universiteit’ is, blijft een beetje een raadsel. Een academische habitus is makkelijker te definiëren dan het instituut waar alles samenkomt. Bovendien vragen allerlei ontwikkelingen in de wereld om snelle aanpassing en modernisering van wetenschappelijk onderwijs en onderzoek.In deze voordracht wordt geprobeerd door te dringen tot de kern van het academische milieu. Welke waarden staan in dit verband voorop, zodat zij het meest in ere moeten worden gehouden, en wat is de beste manier om dat laatste te doen?

De Dijksterhuislezing is vernoemd naar de internationaal vermaarde wetenschapshistoricus Eduard Jan Dijksterhuis (1892-1965), die zich zowel op het gebied van de natuurwetenschappen, als op dat van de humaniora bewoog. De Dijksterhuizlezing is een initiatief van de Stichting Academisch Erfgoed en wordt dit jaar voor de negende maal georganiseerd.

 18:00-19:00 uur: Borrel

Datum: 17 juni 2014

Plaats:  Der Aakerk, Groningen

Aanvang: 14:00 uur, 13:30 uur inloop met broodjes, thee en koffie.

Toegang is gratis, maar aanmelden is verplicht, graag voor 6 juni 2014 via: sae@uva.nl, o.v.v. SAE symposium 2014